عفونت های پنوموکوک

Pneumococcal  Infections

پروفسور محمد حسین سلطان زاده

استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی

متخصص کودکان ونوزادان

طی دوره بالینی عفونی از میوکلینیک آمریکا

 

پنوموکوک

اولین مرتبه درسال 1881توسط پاستور واستنبرگ Pasteur & Sternberg کشف گردیدومیکروب گرام مثبت وLanset شکل می باشد

قبل از استفاده روتین از واکسن کونژوگه پنوموکوک PCV7        ( Prevenar )  مهم ترین عامل عفونت های مهاجم باکتریال در کودکان محسوب می شد و همچنین مهم ترین عامل مرگ ومیردرتمام سنین محسوب می شد بعد از سال ها تحقیق درباره پنوموکوک هنوز بسیاری از مسا ئل آن در ابهام مانده است از  دیگر مشکلات آن مقاومت های داروئی است که بر آن افزون گشته است. بیش از 90 درصد کودکان بین سنین 6 ماه تا 5 سال حامل استرپتوکوک پنومونیه در نازوفارنگس هستند شامل :

درگیری مغز به صورت مننژیت  ، باکتریمی  تب دار ، اوتیت مدیا  ، سینوزیت ، پنومونی ، آمپیم ،  کونژنکتیویت  ندرتا ، سلولیت پری اوربیت ، آندوکاردیت ، استئومیلیت  پریکاردیت ، پریتونیت ، آرتریت چرکی ، عفونت های بافت نرم ، سپتی سمی نوزادان  این میکروب هرجا که دستش برسد  وهراورگانی را مبتلا  می کند

پنومونی

پنومونی که علت اول مرگ ومیر کودکان زیر 5 سال در دنیا محسوب می شود و شایع ترین علت مراجعه بیماران به مراکز درمانی عفونت های تنفسی می باشد کودکان زیر 5 سال حدود 500-900 میلیون بار درهرسال به مراکز درمانی مراجعه می کنند در دسامبر 1991 اولین کنگره مبارزه با عفونت های حاد تنفسی با شرکت 400 پزشک از 93 کشور جهان در آمریکا تشکیل شد در آن جا گفته شد در هر روز 10 هزار کودک بر اثر عفونت های حاد تنفسی می میرند و این مسئله قابل چشم پوشی نیست

Ten thousand Death A day from  One  Cause , Cannot   Be  Ignored

فراموش نشود از هر 5 مرگ و میر کودک زیر 5 سال که در جهان اتفاق می افتد یکی به علت پنومونی است  طبق آمار سازمان  بهداشت جهانی  پنومونی مهمترین عامل مرگ ومیر کودکان زیر 5 سال در سراسر جهان می باشد .این در حالی است که امکان پیشگیری از این مرگ کودکان با واکسیناسیون وجود دارد

مننژیت

یکی دیگر از بیماریهای خطرناک  که توسط  پنوموکوک ایجاد می شود مننژیت می باشداسترپتوکوک پنومونیه دومین عامل مننژیت باکتریال بعد از ( نیسریا مننژیتیدیس ) درکشور هائی که بطور روتین واکسیناسیون HIb انحام نمی دهند می باشدومیتواند از راه خون Bloodstream   ویا ندرتا بطور مستقیم به مننژ سرایت کند :

بعد از تروما وشکستگی های قاعده جمجمه CSF leak  و عفونت HIV  آنمی سیکل سل ونداشتن طحال از عوامل مستعد کننده به شمار میرود.

بیماری در 20 درصد موارد به سرعت وکمتر از 24 ساعت با علائم :   تب وسفتی گردن  ، بیقراری ، خواب آلودگی ، بی اشتهائی ، خوب غذا نخوردن وفونتانل برجسته تظاهر می نماید

تشنج در 25 درصد موارد بروز می کند. کاهش سطح هوشیاری وشوک سپتیک در 11تا 16 درصد بروز می نماید دوره بیماری بیش از 10 روز وبستگی با عوارض افیوژن ساب دورال و آمپیم خواهد بود.

مرگ ومیر بین 6/3 تا 20 درصد ذکر گردیده است

کاهش شنوائی در 30 درصد اتفاق می افتد .

هم اکنون تعداد زیادی از تخت های بیمارستانی در سراسر ایران به علت : پنومونی  ، پلورزی ، اوتیت ، سینوزیت ، آرتریت چرکی ، مننژیت باکتریال  ، پریتونیت ، با علت پنوموکوک بستری می باشند

در حالی که با واکسیناسیون می توان جلو ابتلاء به بیماری را گرفت .و واکسن های :

Prevenar , HIB , Varicella , rotavirus  را به طور روتین در کشور مصرف نمود

دو نوع واکسن پنوموکوک وجود دارد :

واکسن کونژوگه و واکسن غیر کونژوگه  داریم که واکسن غیر کونژوگه مشکل شان این است که بعد از 2 سالگی باید تلقیح شوند در صورتی که بیشتر بیماران زیر 2 سال هستند اما واکسن کونژوگه که Prevenar 13  ظرفیتی است و13 گونه پنوموکوک را پوشش می دهدبرای افراد زیر 2 سال قابل استفاده است ودر2 – 4 – 6 -15  ماهگی می توان به کار برد .

هم اکنون بیش از 100 کشور جهان از این واکسن کونژوگه  Prevenar 13   استفاده می کنند  ودر 41 کشور جزء واکسیناسیون ملی انجام می گیرد : آمریکا ، فرانسه ، لوکزامبورگ ، مکزیک ، کویت عربستان ، بحرین ، اسپانیا  ، نیوزلند ، قبرس ، ایرلند ، عمان ، آفریقای جنوبی ، دوبی ، سوئد ،  روآندا   ، کاستاریکا ، پرو ، اسلواکی ، گامبیا ، روآندا ، دانمارک ، نروژ ،هنگ کنک ، بلژیک ، سوئیس ، انگلستان ، هلند ، ترکیه ، استرالیا ، آلمان ، قطر ، مجارستان وغیره

بنابر این توصیه می شود این واکسن هم همراه واکسن های  آبله مرغان وهموفیلوس آنفلوآنزا و روتاویروس جزء واکسن های روتین کشور قرار گیرد

 

علت بیماری دیپلوکوک های گرام مثبت  و اقلا 90 سروتیپ آن تشخیص داده شده و سروتیپ  Danish آن علت اکثر عفونت های پنوموکوکی مهاجم در کودکان است 

انتقال از شخص به شخص به وسیله تماس  واز راه ترشحات تنفسی است

از سال 2000 که واکسن  کنژوگه پنوموکوکPCV7      توصیه شد شیوع عفونت های پنوموکوکی مهاجم کاهش یافته است به عبارتی دیگر 80 درصد کودکان کمتر از 2 سال و90 درصد  در جمعیتی که واکسن زده اند ایمنی ایجاد می شود یعنی جلو زنجیره انتقال هم گرفته می شود .

دوره کمون  کاملا مشخص نیست  حدود 2- 3 روز

تشخیص با کشت های مختلف از : کشت خون ، کشت مایع نخاع ، کشت از مایع پلور  ، ترشح گوش میانی ،  سینوس ها   واز جاهای دیگر

درمان  با پنی سیلین  G ، سفوتاکسیم ، سفتریاکسون ، وانکومایسین  ودر موارد مننژیت پنوموکوکی سفتریاکسون ووانکومایسین  می باشد